Wypłata odszkodowania w chwili, gdy wygasa polisa na życie, rodzi wśród beneficjentów (oraz ich spadkobierców) wiele pytań. Jak wygląda dziedziczenie środków z polisy na życie? Czy od zadośćuczynienia konieczne jest opłacenie podatku dochodowego lub spadkowego? Jaką kontrolę nad losem odszkodowania ma osoba ubezpieczona? Na te pytanie odpowiadamy poniżej.

Dziedziczenie środków z polisy na życie – na co mamy wpływ jako ubezpieczeni?

Ubezpieczenie na życie jest jednym z najważniejszych sposobów na zapewnienie środków do życia naszym bliskim w sytuacji, gdy nas już zabraknie. Co ważne, w ramach oświadczenia woli możemy wskazać więcej niż jedną osobę upoważnioną do otrzymania odszkodowania. Ponadto mamy możliwość dokładnego określenia procentu sumy ubezpieczenia, którą otrzyma każdy z beneficjentów (jeśli tego nie zrobimy, kwota zostanie podzielona na równe części). Posiadając polisę ochronną, możemy również wskazać głównych uposażonych oraz zastępczych. Główny uposażony będzie uprawniony do przyjęcia odszkodowania. Uposażony zastępczy natomiast uzyska prawo do rekompensaty w sytuacji, gdy główny beneficjent:

• poniesie śmierć wcześniej lub w tym samym czasie co ubezpieczony,
• przyczynił się do śmierci ubezpieczonego, co zostało udowodnione ponad wszelką wątpliwość.

W ten sposób omijamy dziedziczenie środków z polisy na życie według zasad prawa spadkowego. Gdyby w polisie nie wskazano beneficjentów, to towarzystwo ubezpieczeniowe rozpocznie procedurę wypłaty odszkodowania na ogólnych zasadach prawa spadkowego. Wówczas uposażeni będą zstępni, czyli małżonek/małżonka, dzieci, wnuki, rodzice itd. osoby ubezpieczonej, następnie wstępni. Z tego powodu istotne jest, abyśmy jako ubezpieczeni zawsze wskazywali osoby uposażone. Ponadto warto poinformować beneficjentów o tym fakcie. Oszczędzi to ewentualnego poszukiwania właściwego towarzystwa, w którym była wykupiona polisa. Warto również wiedzieć, iż beneficjentem może być osoba prawna, czyli np. bank lub instytucja charytatywna. W przypadku osób fizycznych możemy uposażyć dowolną osobę – nie musi to być członek rodziny.

Środki z polisy a prawo spadkowe

Przepisy jasno regulują kwestię podatku dochodowego w przypadku otrzymania odszkodowania za śmierć osoby ubezpieczonej (art. 831 i 922 kodeksu cywilnego). Zgodnie z prawem, bez względu na wysokość sumy nie jest ona uważana za dochód (i nie jest wliczana do masy spadkowej), w związku z czym nie podlega opodatkowaniu. W ten sposób rozumiane dziedziczenie środków z polisy na życie jest rekompensatą straty, co ma faktyczne uzasadnienie, ponieważ tracimy bliską osobę, która np. zapewniała rodzinie środki do życia. Z tego powodu suma ubezpieczenia powinna uwzględniać wszystkie koszty i zobowiązania, które ubezpieczony może po sobie pozostawić.

Gdy nie wiemy, czy nasz bliski był ubezpieczony

Dziedziczenie środków z polisy na życie może być utrudnione, gdy nie mamy informacji na temat polisy, którą mogła wykupić nasza bliska osoba. Jedynym sposobem na ustalenie tego faktu jest skontaktowanie się z towarzystwami ubezpieczeniowymi. Niestety musimy to zrobić “ręcznie”, ponieważ nie istnieje system, do którego moglibyśmy wysłać zapytanie tego typu. Możemy również poczekać – w związku ze śmiercią ubezpieczonego ustanie opłacanie składki, co będzie sygnałem dla towarzystwa ubezpieczeniowego, iż musi uruchomić odpowiednie procedury. Od tego momentu, jeśli ubezpieczony nie podał beneficjentów, firma rozpocznie poszukiwanie osób upoważnionych do odszkodowania.

Jeśli jednak byliśmy świadomi uposażenia, to musimy zgłosić się do firmy ubezpieczeniowej z aktem zgonu ubezpieczonego, dokumentem potwierdzającym nasze dane oraz wnioskiem o wypłatę odszkodowania. TU mają 30 dni na wypłatę świadczeń od momentu złożenia wniosku. Dziedziczenie środków z polisy na życie, gdy nie ma żadnych okoliczności blokujących wypłatę odszkodowania, jest w gruncie rzeczy nieskomplikowaną procedurą, w której musimy spełnić wszystkie warunki, których oczekuje towarzystwo ubezpieczeniowe.